Báo chí - thay đổi hay là ngắc (t) ngứ

Nhân đọc được bài này trên El País, chọn dịch một sô đoạn liên quan... về báo chí... trong mạng.

Alan Rusbridger - Director de 'The Guardian' y premio Ortega y Gasset

Alan Rusbridger – sếp của tờ The Guardian vừa được báo El País (của TBN) tôn vinh với giải thưởng Ortega y Gasset với sự nghiệp báo chí của ông. Giải thưởng Ortega y Gasset ra đời từ năm 1984, do báo El País sáng lập, lấy theo tên của một nhà báo, một triết gia người TBN có tên đầy đủ là José Ortega y Gasset (sau này trên thế giới biết đâu sẽ xuất hiện những nhà facebooker kiêm triết gia)

Những người tôn vinh nhà báo Alan Rusbridger đã nhấn (rất) mạnh rằng: Ông (tức cái người mang tên Alan Rusbridger ấy) đã đấu tranh (chắc cũng nhiều lần mệt mỏi) để bảo vệ báo chí và cho thông tin của người dân.

Ông Alan Rusbridger đã chat (từ tiếng Việt ta là giao lưu trực tuyến) cùng bạn đọc trên chính cái tờ El País, mà bổn mỗ hân hạnh ngồi lược dịch (chứ dịch nguyên con, sợ sai nhiều hơn trúng) sau đây.

¿Hay vida para el papel en los medios escritos? ¿Por qué los grandes medios se están adaptando tan tarde y tan mal a Internet? Thanks

Hình như, câu trên ngoài chữ Thanks chắc chắn có nghĩa cám ơn rồi, thì phần còn lại được hiểu là Liệu báo in có còn tương lai sống sót, và cái tại làm sao mà các phương tiện truyền thông thích ứng với internet không những chậm mà còn tệ thế?

Alan Rusbridger: Los medios de comunicación impresos (các phương tiện truyền thông in – tức báo/ tạp chí giấy, nhỉ?) đóng một phần cần thiết và gần gũi với (cái bọn – từ này người dịch tự thêm vô giỡn chơi) nhà báo, và chắc chắn cũng rứa trong tương lai gần (chứ xa ai mà nói được – cái này người dịch cũng tự thêm vô). Phần lớn các nhà báo hiểu rằng, ở các nước phương Tây – rằng báo in đang está en declive, tức là trên sườn dốc (ý là tụt xuống ấy nhỉ, dù cách ví von này, thì báo điện tử cũng đang trên sườn dốc đó thôi, có điều là nó leo lên), và việc phải adaptarse tức thích ứng với kỹ thuật số sẽ là chuyện vô cùng quan trọng nếu muốn tồn tại (hay bóng bẩy là sống còn).

Những đổi mới thuật số này (như máy tính, mạng xã hội – redes sociales, điện thoại di động, video và nhiều thứ hầm bà lằng xá cấu khác nữa – đoạn này trong bài có mở ngoặc đàng hoàng, người dịch hổng có tự ý thêm vô), ta nói (cái từ ta nói này chọt chút chơi) phải được phát triển (dĩ nhiên rồi) để hỗ trợ cho báo in này kia nọ. Nhưng mà hổng dễ à nha.

Rất nhiều tờ báo đã trải qua quá trời thời gian để hiểu ra cái sự thay đổi nhanh chóng này và lo ngại chuyện những sản phẩm lẫn nội dung của mình đang bị chiếm lĩnh. Thực hiện sự thay đổi này quả là một bài tập khó nhằn cho bất cứ ngành công nghiệp hay tổ chức nào. Và với báo chí, không thể là ngoại lệ.

 ¿Cree que The Guardian se sostendría con un 'paywall'? ¿Un negocio como un magazine sería mejor para un paywall que un periódico diario? ¿Qué piensa del formato de negocio? Gracias

Ông có nghĩ là The Guardian sẽ xài chiêu “paywall” (trả tiền mới được đọc) không? Có phải tạp chí thì xài chiêu này hiệu quả hơn so với nhật báo? Ông nghĩ gì về cách thức kinh doanh này? Đa tạ.

Chúng tôi chưa bao giờ đóng cửa với ý nghĩa trả tiền mới được đọc. Nhưng mà chưa có ai trong bộ sậu của The Guardian (cả kinh doanh lẫn nội dung) đẩy mạnh chuyện này. Những ấn bản điện tử của chúng tôi tiến bộ rất nhanh nhờ vào lượng độc giả khổng lồ (100 triệu lượt người đọc trong một tháng). Và kế hoạch trong thời điểm hiện tại là tiếp tục con đường phát triển này.

Chúng tôi không muốn dựng lên một chướng ngại vật giữa tờ báo với độc giả. Tôi không có ý nói mô hình này là lý tưởng cho tất cả loại hình truyền thông. Sẽ tốt hơn nếu mỗi loại hình áp dụng một kiểu kinh doanh khác nhau. Tạp chí thì khác xa với nhật báo. Nhật báo ở New York thì không thể áp dụng cách phát hành như ở Madrid, Delhi hay là Edinburgo (tức là Edinburgh - thủ đô và là thành phố lớn thứ hai của Scotland, theo Wikipedia). Tôi ngờ rằng là hổng có cái mô hình duy nhất nào được. Phải bắt đầu thử các cách khác nhau thôi. Và đó là điều nên làm.

Señor Rusbridge, buenas tardes. Cuàles son a su juicio los retos que debe afrontar el periodismo del siglo XXI ante el avance q están experimentando las nuevas tecnologías? Un afectuoso saludo

Chào buổi chiều ông Rusbridge. Ông có quan điểm như thế nào về những thách thức mà báo chí phải đối mặt trong thế kỷ 21 trước khi trải qua những tiến bộ của kỹ thuật mới. Chào ông chân thành (tay thì sao?)

Chào buổi chiều, Patricio. Chúng ta phải chỉ ra cho được cái gì có thể làm trong mảng báo chí, cũng như làm thế nào để thích ứng với tất cả những gì đang diễn ra giữa cái cuộc cách mạng lạ kỳ này. Chúng ta đang sống trong một thế giới mà bất kỳ ai cũng có thể là người sáng tạo, người biên tập. Bằng cách nào để thích ứng nền báo chí của chúng ta trong một hệ sinh quyển báo chí mới với viết, video, phát hành, phản hồi và chia sẻ? Cái gì là thứ chỉ mỗi chúng ta có thể làm? Đó là những câu hỏi lớn (không lời đáp?)

Và chúng giúp đỡ chúng tôi nghĩ đến đến chuyện tìm kiếm mô hình kinh doanh. Và cả những câu hỏi khó là làm sao nhà báo lẫn kỹ thuật viên có thể làm việc tốt hơn trong quá trình chuyển đổi này. Báo chí luôn cần thiết. Chưa bao giờ có một cơ hội lớn hơn lúc này, nhưng mà chúng ta đừng phạm sai lầm: đó là thích nghi, chấp nhận thay đổi chứ không phải ngồi đó mà cố chống lại chúng (chống mà được à, đè cho chết bây giờ)